Heart Attack

ATAKE sa puso ang madalas nating kinakatakutan. Sa mga pelikula ay madaling malaman kung ang isang  tao ay inaatake sa puso.

Ang biktima ay biglang magpapawis, hahawak sa kanyang dibdib ng mahigpit, at magsasabi ng matinding  pananakit ng dibdib bago sya bumagsak sa sahig. Ito ang tipikal na hitsura ng isang inaatake sa puso ayon sa mga libro ng medisina. 

Subalit kung ikaw ay matanda na, babae, may diabetes ay malamang na hindi ganito ang mangyari sa iyo  kung inaatake sa puso.

Ang atake sa puso ay isa sa nangungunang  sanhi ng kamatayan sa Pilipinas. Bawat taon ay libo-libong  Pilipino ang inaatake sa puso at halos 35% nito ay nakamamatay.

Halos kalahati din ng mga nauuwi sa kamatayan ay nagaganap sa loob ng isang oras mula nang maramdaman  ang unang sintomas nito at kalimitang bago pa makarating sa ospital. Kung magkagayon ay mahalagang  malaman natin ang mga sintomas ng atake sa puso upang madali tayong kumilos upang mapigilan ito at iligtas  ang ating buhay.

Magugulat kayong malaman na ang ilang sintomas nito ay kakaiba at kalimitan ay aakalain nating walang  kinalaman sa ating puso.

MGA BABALA

Ang atake sa puso ay nagaganap kapag ang dugong dumadaloy patungo sa isang bahagi ng ating puso ay  nababarahan. Ang bahaging ito ng puso ay nawawalan ng oxygen at namamatay sa loob ng ilang oras. 

Ang atake sa puso ay maaaring magsimula sa hindi nakababahalang pagbigat ng dibdib. Ito ay kalimitang  hindi pinapansin ng marami at pwedeng pabalik-balik lamang. Ang mga tipikal na sintomas ng atake sa puso  ay pananakit ng dibdib, kapos na paghinga, pagkahilo at pagsusuka. 

Anumang sintomas na may kasamang hirap  sa paghinga ay masasabing ang pinakamasamang kombinasyon  ng sintomas. Ang isang taong dating kinakayang umakyat panaoog ng ilang ulit sa hagdanan at biglang  kinakapos ng paghinga sa unang pagkakataon pa lamang ay isang masamang pangitain.

KAKAIBANG MGA SINTOMAS

Kung minsan ang pagkirot ay wala sa dibdib kundi na kaliwang braso, sikmura o maging sa panga. Ito ay sa  dahilang ang ating puso ay walang mga ugat na nagdadala ng pakiramdam na katulad ng sa ating mga daliri. Sinusubukan ng pusong na magpadala ng mga senyales na may masakit dito subalit wala itong mga tamang  kable na pagdadaanan ng mga senyales kaya’t magulo ang mesaheng nadarama ng ating katawan.

Kung minsan ay inaakala rin ng marami na simpleng pananakit lamang ng sikmura ang kanilang nararanasan.   Ang mga  kababaihan, matatanda at mga may diabetes ay ang mga kalimitang nakararanas ng mga hindi  pangkaraniwang sintomas ng atake. Ang totoo, 64% ng mga babaeng namamatay sa sakit sa puso ay walang nararamdamang kahit anong sintomas.

Ang mga matatanda ay tila hindi rin nagrereklamo sa mga pagbabago sa kanilang katawan sapagkat inaakala  nila na ito’y bahagi lamang ng pagtanda. Halimbawa nito ay ang kakapusan ng paghinga kapag naglalakad o  umaakyat ng hagdanan.  

Kung hindi sigurado sa nararamdaman ay mabuting pumunta agad sa pinakamalapit na ospital upang  maeksamin ng doktor at masigurong hindi ka inaatake sa puso. Sabi nga  ng matatanda “It’s better to be safe  than sorry.” Walang masama kung maniniguro para sa ating kalusugan.

ANO ANG DAPAT GAWIN?

Kapag inaatake sa puso ay mahalaga ang bawat minuto. Sa emergency room ay agarang aalamin ng mga  nurse at doktor kung ang puso ay namamatay at kung kailangang obserbahan at manatili pa ng ilang araw sa  ospital. Mahalagang malaman na kapag humingi ng tulong dahil sa atake ay mabuting ngumuya ng Aspirin  maliban na lamang kung ikaw ay allergic dito o may sugat sa tiyan na dumurugo (ulcer). Ang Aspirin ay  makatutulong upang maging malabnaw ang dugo at maayos na makadaloy sa mga ugat. Sapagkat bawat  Segundo ay mahalaga ay sabay sabay na kukunin ang iyong temperature, presyon, pagtibok ng puso at  pagtatanong ng mahahalagang impormasyon ukol sa iyong kalusugan. Kasabay na rin nito ang pagkuha ng  dugo upang maipaeksamin sa laboratoryo at pagkakabit sa iyong dibdib ng mga aparatong titingin ng  kondisyon ng iyong puso (cardiac monitor at ECG). Mayroong mga simpleng eksaminasyon sa dugo na nagsasabing may bahagi ng pusong namamatay subalit ang mga kemikal na ito ay maaaring nagiging abnormal  lamang ilang oras matapos ang atake sa puso.

Atake sa Puso!!! Kapag nasigurong ikaw ay inaatake sa puso ay maaring dalhin ka sa isang laboratoryo kung saan ang isang doktor ay may may ipapasok na aparato sa ugat na papunta sa puso upang malaman  kung may nakabara dito. Ito ay tinatawag na “cardiac catheterization”. Ang aparatong ipinasok sa iyong ugat  ay siya na ring gagamitin upang tanggalin ang barang nakita doon nang sa gayon ay agarang maibalik ang  daloy ng dugo sa puso. Ang pamamaraang ito ay nakapagliligtas ng buhay ng hanggang 40% kung maisasagawa sa loob ng dalawang oras simula nang magbara ang ugat. Ang dalawang oras na ito ay  tinatawag ng mga doktor na “gintong oras ng tamang pagkakataon”. Kung wala namang ganito pamamaraan  sa ospital na iyong napuntahan ay pinakamabisang solusyon ang mga gamot na tumutunaw ng bara na diretso  sa ugat o tinatawag na “thrombolytics”. Tulad ng naunang proseso ay mahalaga rin itong maibigay sa loob ng  dalawang oras at hindi lalampas sa 12 oras. Kung maraming ugat ang nabarahan ay maaari ring irekomenda  ng iyong doktor ang operasyong ”coronary artery bypass”. Ang operasyon ay kalimitang isinasagawa makalipas ang ilang linggo upang bigyan ng panahon ang puso na maging malakas bago isabak sa operasyon.  Habang nasa ospital ay maraming pagsusuri ang gagawin tulad ng x-ray ng dibdib, echocardiogram at  threadmill o mga pagsusuri sa kakayahan ng puso sa harap ng isang pisikal na aktibidad na kalimitang mula  sa paglakad hanggang sa pagtakbo. May mga gamot na napatunayang may mabuting dulot sa mga inaatake  sa puso tulad ng nabanggit nang Aspirin at gayundin ang Clopidogrel at Trimetazidine. 

Medicines that can lower cholesterol are important to take as well because the fats are the one that are blocking our veins. So remember to ask your doctor about medicines that can lower cholesterol if you have diabetes and high blood.

ANG ORAS AY BUHAY

Kung makararanas ng pananakit ng dibdib na tumagal ng 15 minuto o anumang sintomas na sa palagay ninyo’y atake sa puso ay huwag mag aksaya ng oras. Agad na tumawag ng tulong sapagkat sa bawat oras  na lumlipas ay may kalamnan ng pusong namamatay. Ano naman ang gagawin kung hindi sigurado sa  nararamdaman? Humingi pa rin ng tulong o magpunta pa rin sa ospital upang makasiguro. Pagdating sa atake 

sa puso ay tandaan na kung mas maagang malulunasan ay mas maraming bahagi ng puso ang maililigtas at  higit na mabilis ang paggaling nito.Itabi ang artikulong ito at basahin ng paulit-ulit. Ang natuklasan mo ngayon ay maaaring magligtas sa iyong buhay sa darating na panahon!